.Η ημέρα που η ευρωζώνη παραλίγο να τιναχθεί στον αέρα

Στο παρασκήνιο της συνάντησης του πρώην πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου με τους ηγέτες των κρατών-μελών της Ευρωζώνης το Νοέμβριο του 2011 στις Κάννες αναφέρονται σε σημερινό τους δημοσίευμα οι Financial Times, δημοσιεύοντας το πρώτο μέρος ενός αφιερώματος στους μήνες που όπως γράφουν «άλλαξαν για πάντα την Ευρώπη».

Προς έκπληξη σχεδόν όλων όσων βρίσκονταν στην αίθουσα των διαβουλεύσεων για τη διάσωση του ευρώ, η Άνγκελα Μέρκελ άρχισε να κλαίει. «Das ist nicht fair». Αυτό δεν είναι δίκαιο, είπε οργισμένη η Γερμανίδα καγκελάριος με τα μάτια της να βουρκώνουν. «Ich bringe mich nicht selbst um» («Δεν θα αυτοκτονήσω»), είπε σύμφωνα με τους FT.

Η απόφαση Παπανδρέου

«Ο ψηλόλιγνος απόγονος της πιο διάσημης πολιτικής δυναστείας στην Ελλάδα επέστρεψε στην Αθήνα αφού είχε ολοκληρωθεί μία από τις πιο κρίσιμες ευρωπαϊκές συνόδους για να διαπιστώσει ότι η χώρα του βρισκόταν σε αναταραχή. Στις 27 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες, είχε συμφωνήσει στη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση κρατικού χρέους στην Ιστορία. Στο εσωτερικό της χώρας του, όμως, τον κατηγορούσαν», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο δημοσίευμα. 

«Όλοι έλεγαν πως στην κυβέρνηση είναι όλοι προδότες» θυμάται ο Έλληνας πρώην πρωθυπουργός. «Συνειδητοποίησα ότι η κατάσταση έβγαινε εκτός ελέγχου», συμπληρώνει.

Εκείνο το Σαββατοκύριακο, μάζεψε μία μικρή ομάδα συμβούλων και αποκάλυψε το σχέδιό του: θα ζητούσε εθνικό δημοψήφισμα για το νέο πρόγραμμα στήριξης των 172 δισ. ευρώ. 

Αυτοί που επέκριναν τη συμφωνία, εκ των οποίων ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνης Σαμαράς, αλλά και εσωκομματικοί αντάρτες, θα αναγκάζονταν να διαλέξουν πλευρά και πιθανότατα θα στήριζαν το πακέτο, καθώς η επικρατέστερη εναλλακτική θα ήταν η έξοδος από το ευρώ, υποστήριξε ο Γώργος Παπανδρέου. Η νίκη θα του έδινε τη λαϊκή εντολή για τις μεταρρυθμίσεις που ζητούσαν οι δανειστές.

Σύμφωνα με τους FT, ο κ. Παπανδρέου δεν συμβουλεύτηκε κανέναν άλλο πέρα από τον στενό του κύκλο. Αντιθέτως, εκείνο το βράδυ παρουσίασε το σχέδιό του ως τετελεσμένο γεγονός στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. Όσοι βρίσκονταν στο δωμάτιο σοκαρίστηκαν, συμπεριλαμβανομένου και του Ευάγγελου Βενιζέλου. 

«Το βράδυ της Κυριακής, κατά την τελευταία μας κατ’ ιδίαν συνάντηση, ο Γιώργος Παπανδρέου μίλησε μόνο για μία πρόταση περί ψήφου εμπιστοσύνης και καθόλου για δημοψήφισμα» δήλωσε ο κ. Βενιζέλος, προσθέτοντας ότι τις επόμενες ώρες υπέφερε από έντονους πόνους στην κοιλιακή χώρα που τον ανάγκασαν να πάει στο νοσοκομείο. «Σύμφωνα με την ιατρική γνωμάτευση, ήταν αποτέλεσμα του στρες».

«Θυμάμαι πως το πρώτο που σκέφτηκα ήταν: “Ελπίζω να το έχει πει στη Μέρκελ”», δήλωσε έλληνας υπουργός που δεν κατονομάζεται… 

Η παρέμβαση Βενιζέλου και τι συνέβη στο αεροπλάνο, ενώ ο Παπανδρέου κοιμόταν…

Παρατηρώντας τον Ευάγγελο Βενιζέλο μερικές ώρες αργότερα, ο Μπαρόζο άρπαξε την ευκαιρία. Ο Νικολά Σαρκοζί έκλεισε τη συνάντηση διαβάζοντας ξανά το σχέδιο των έξι σημείων, είπε στον Παπανδρέου να επιστρέψει στην Αθήνα και να «πάρει μία απόφαση» και ο Μπαρόζο πήρε τον Βενιζέλο στην άκρη.

«Πρέπει να “σκοτώσουμε” αυτό το δημοψήφισμα» του είπε, σύμφωνα με το δημοσίευμα. Εκείνος συμφώνησε σχεδόν αμέσως. Το τέλος του δημοψηφίσματος θα ήταν και το τέλος του Παπανδρέου.

Μετά από κάποια σύντομα σχόλια στον Τύπο, ο Παπανδρέου πήρε τον δρόμο της επιστροφής προς το αεροδρόμιο της Νίκαιας. Στο αυτοκίνητο, γύρισε στον Ευάγγελο Βενιζέλο και του είπε ότι τα πράγματα δεν είχαν πάει τόσο άσχημα όσο φοβόταν. 

Ο κ. Βενιζέλος ήταν δύσπιστος. Κατά τη διάρκεια της πτήσης προς Αθήνα και ενώ ο κ. Παπανδρέου κοιμόταν, ο Βενιζέλος ενθαρρύνθηκε από την παραίνεση του Μπαρόζο και είπε σε έναν βοηθό του να συντάξει μία δήλωση που θα κοινοποιούσε με την προσγείωση του αεροπλάνου, στις 4:45 π.μ. της Πέμπτης. 

«Η θέση της Ελλάδας μέσα στο ευρώ είναι μια ιστορική κατάκτηση της χώρας που δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση. Το κεκτημένο αυτό του ελληνικού λαού δεν μπορεί να εξαρτηθεί από τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος».

Το δημοψήφισμα του Παπανδρέου είχε τελειώσει. Όπως και η πρωθυπουργία του.